Ceacht 11

Litriú an Chaighdeáin

I. Copula

A. Convert the following to questions.

E.g., Is ise Úna --> Ab ise Úna?

1. Is thusa bean an tí.
2. Is é teach an phobail é
3. Ní hé sin Páidín.
4. Is í an áit sin feilm Mháirtín.
5. Ní mise an sagart.
6. Ní hí Bríd do dhriofúr.
7. Is í Peige í.
8. Is iad na hoileáin na h áiteacha breá.
9. Is é an mála sin mo mhálasa.
10. Ní muide na strainséaraí.

B. Write an affirmative and a negative answer to each question.

1. Nach mise an múinteoir?
2. Ab í sin an oifige?
3. Ar thusa an t-Éireannach?
4. Ab í Máire an bhanaltra?
5. Ab é sin teach do mhuintir?
6. Ab í seo an tseachtain saoire?
7. Ab é Donncha an fear soibhir?
8. Ab é Diarmaid t'uncail?
9. Ar sibhse na dochtúirí?
10. Ab iad do mhuintir na feilméaraí?

C. Make subordinate clauses of the following sentences, using gur, nach or an.

1. Is í Cáit an mháistreas. Deir sé ____________________________________.
2. Is í an Cheathrú Rua an Ghaeltacht mhór. Sílim _____________________________________.
3. Ní mise Máire. Tá mé cinnte ______________________________.
4. Ab é sin teach an phobail? Níl mé cinnte _____________________________.
5. Is breá é do theach! Sílim ______________________________________.
6. Is é an sagart é. Deir Seáinín ______________________________.
7. Ar sibhse cairde Pheige? Níl a fhios agam ___________________________.
8. Ní hé mo dheochsa an buidéal falamh. Tá mé sásta ______________________________.
9. Is í an fheoil an dinnéar. B'fhéidir _________________________-----
10. Is thusa bean an tí. Tá a fhios agam ________________________.

II. Is vs. Tá.

A. Answer the following questions, noting the difference in usage of is and tá. Give both a short (normal) and long (full sentence) answer.

E.g., AR thusa an múinteoir? Is mé Is mise an múinteoir.

An bhfuil tú anseo? Tá. Tá mé anseo.,

1. Ab í Cáit do mháthair? Is _______. ____________________________.
2. Ar thusa Pádraig? Ní__________. __________________________.
3. An bhfuil sé tinn? _________. _______________________________
4. Ab iad sin do ghasúir? _________. ____________________________
5. Nach í sin feilm Mháirtín? __________. _________________________
6. An bhfuil Bríd anseo? ___________. _________________________
7. An raibh tú sásta? _____________. _________________________
8. Ab í sin Peige Leitir Mhóir? _________. _______________________
9. Ab é an sagart an mlúinteoir? __________. ______________________
10. Nach kthusa Máire Shéamaisín? ____________._____________________
11. An bhfuil siad pósta? ________________. ________________________
12. An raibh an bháisteach trom? __________. _____________________
13. Ab é Páidín fear an tí? _________. _______________________
14. Ar sibhse na múinteoirí nua? ___________. ____________________
15. An bhfuil sibh ag an scoil? __________. ______________________
16. Ab é uncail Ruairí an fear soibhir? __________ . ___________________
17. An bhfuil uncail Ruairí soibhir? ___________.___________________
18. Nach ionann iad? _______ _________________________
19. Ab iad Pádraig agus Cáit do mhuintir? _________. __________________
20. Nach mise an dochtúr (agus thusa an duine tinn)? -------. ______________

B. Translate the following to Irish, choosing is or tá as appropriate.

1. Diarmaid is lazy.
2. Bríd is my mother.
3. Are you the teacher?
4. Tomáisín is the priest.
5. I am satisfied.
6. The priest is here.
7. I am Máire.
8. This house is new.
9. This house is the new school.
10. The eggs are the breakfast.
11. The eggs are on the table.
12. THe nurse is the teacher.
13. The nurse is at the hospital.
14. You are my friend. He is not my friend.
15. Donncha is the new doctor.

III. Numbers.

A. Cé mhéad ______ atá ann?

Normally, I do this with pictures of the objects to be counted. Since I can't do pictures here, as far as I know, I'll give you the words and use slashes for the number. Write the number out, ar ndóight, don't use the numeral.

1. teach: ////: Tá ___________________________ann.
2. treabhsar, //////// Tá _____________________ ann.
3. leabhar, //: Tá etc.
4. bád, ///:
5. cathaoir, /////:
6. bord, ////////:
7. clog, //////////:
8. buidéal,///////
9. súil, //////:
10. cupán, ///:
11. úlla,///////:
12. leitir, /////////:
13. gúna, /////:
14. punt, ////:
15. focal, //////:

B. Do the arithmetic.

1. galún amháin + cheithre galúin = ________________
2. cheithre fhuinneoig + dhá fhuinneoig _______________
3. trí chiseán + cheithre chiseán =| ____________
4. bhliain amháin + dhá bhliain = ________________
5. dhá oileán + chúig oileán = ________________
6. ocht dteach + dhá theach = ________________
7. cheithre dhoras + chúig dhoras = ________________
8. dhá sheachtain + cheithre sheachtainí = ______________}
9. trí huibhe + chúig uibhe = ______________
10. trí theanga + teanga amháin =___________________
11. cheithre phláta + cheithre phláta = _____________
12. dhá phingin + trí pingine = _________________

IV Adjectives.

Fill in an adjective that fits the context.

1. Tá airgead go leor ag Donncha. Tá sé -----------.
2. Níl airgead ar bith ag Bríd. Tá sí ____________.
3. Níl rud ar bith sa mbuidéal. Tá sé _____________.
4. Tá sé ag báisteach. Tá an lá ______________.
5. Níl Seáinín sean. Tá sé ________________.
6. Ní fheiceann an cat rud ar bith. Tá sé _________.
7. Bíonn fuacht ann sa ngeimhreadh. Bíonn sé ______.
8. Bhí Peige sa leaba go luath aréir, mar bhí sí _______.
9. Tá go leor leor fataí in Éireann. Tá siad _______.
10. Níl an teach sean. Tá sé __________,
11. Bhí a dóthain bia ag Bairbre. Tá sí ____________.
12. Ní bhíonn Maime sásta ariamh. Bíonn sí _____________.
13. Tá Páidín ins an ospidéal. Tá sé ____________.
14. Níl duine ar bith ag caint. Tá siad ____________.
15. Níl an tsuíleáil íseal. Tá sí _____________.
16. Tá bean ag Máirtín. Tá sé ___________.
17. Níl an gúna seo go deas. NÍl sé go hálainn. Tá sé _____.
18. Ní bhíonn bean an tí ag obair mórán. Ta. sí ________
19. Tá an iomarca daoine anseo. Tá an áit.______________.
20. Tá praghas (price) ard ar an gcarr. Tá sí _____________.
21. Bhí ceo ann ar maidin, ach níl anois. Tá sé _______ aríst.
22. Níl blas maith ar an mbainne seo. Tá se _________.
23. Ní raibh an gasúr go dean inniu. Bhí se ________
24. Tá a fhios agam go bhfuil an freagra agam. Tá mé _________.
25. Bhí an timpiste an-dona. Bhí sé _____________.